“Yaş Meyve Sebze Piyasası ve Hal Mevzuatı: Tespitler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri” başlıklı raporda, 2010 tarihli 5957 sayılı kanun ile 2012’de çıkarılan yönetmeliğin aradan geçen 15 yıla rağmen etki analizinin yapılmadığına dikkat çekildi. Piyasada üretici sayısının çokluğu ve alıcı tarafında meslek mensuplarının azlığı gibi dengesizliklere vurgu yapıldı.

Raporda, fiziki hal zorunluluğunun kaldırılması ve Hal Kayıt Sistemi (HKS) uygulamasının yetersizliği nedeniyle Antalya’daki hal işlem miktarının 2010’a kıyasla %60 azaldığı belirtildi. Kentte üretilen ürünlerin yalnızca %15’inin halden geçtiği, %15’inin ihraç edildiği, kalan %70’lik kısmın ise kayıt dışı ticarete konu olduğu vurgulandı.

ATAK, mevzuat uygulamalarının hedeflerle uyumsuz olduğunu belirterek, dijital sistemlerin entegrasyon eksikliği, sınıflandırma yetersizliği, haksız rekabet, donanım eksiklikleri ve kayıt dışılığın başlıca sorunlar olduğunu sıraladı. Hal dışı ticarette kontrolsüzlük ve haksız maliyet artışları da raporda yer aldı.

Raporda, yeni düzenlemeler yapılırken 10 kritik başlığa öncelik verilmesi istendi. Bunlar arasında; dijital entegrasyonun sağlanması, sınıflandırma sisteminin oluşturulması, hal dışı ticaretin sıkı denetlenmesi, teminatların artırılması, tüm ticarette rüsum uygulamasının adil şekilde yeniden düzenlenmesi öne çıktı.

ATAK’ın önerileri arasında hal yasasının amacının yeniden tanımlanması, dijital portalın kurulması, hal içi ticaretin teşvik edilmesi, sınıflandırılmış ürün bilgilerinin sistemle entegre edilmesi, üretici ve ticaret verilerinin kayıt altına alınması gibi yapısal dönüşüm önerileri yer aldı.

ATAK, hazırladığı bu kapsamlı raporla, hem hal yasasına katkı sunmayı hem de sektörde dijitalleşmiş, şeffaf ve etkin bir piyasa yapısının oluşturulmasını amaçlıyor.