Küresel gıda fiyatlarında ılımlı seyir

Küresel gıda fiyatları Ağustos ayında yataya yakın ılımlı bir seyir izledi.

FAO Gıda Fiyat Endeksi, Ağustos'ta aylık bazda binde 7 artarken, yıllık bazda yüzde 6,9 yükseldi. Tahıl ve süt ürünleri fiyat endekslerindeki düşüşler, et, şeker ve bitkisel yağ endekslerindeki artışlarla dengelendi.

Aynı dönemde Türkiye'de gıda enflasyonu aylık bazda yüzde 2,88 artarken, yıllık bazda yüzde 33,13 yükseldi.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi Ağustos'ta aylık bazda yüzde 0,8 artış kaydederken, yıllık bazda yüzde 4,1 geriledi. Uluslararası buğday fiyatları, küresel arzın bol olması ve özellikle Asya ve Kuzey Afrika'daki büyük alıcıların ithalat talebinin zayıf olması nedeniyle aylık bazda düşüş yaşandı. Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu'ndaki hasatlar fiyatlar üzerinde daha da baskı yarattı. Buna karşılık, dünya mısır fiyatları, çoğunlukla Avrupa Birliği'ndeki sıcak hava dalgalarının verim üzerindeki etkisine ilişkin endişeler ve özellikle ABD'de yem kullanımı ve etanol üretimi için artan talep nedeniyle üçüncü ay üst üste yükseldi. Diğer iri taneli tahıllar arasında, dünya sorgum fiyatları düşerken arpa fiyatları yükseldi. Bu arada, FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi, ihracatçılar arasında devam eden şiddetli rekabetin ortasında Indica fiyatlarının düşmesi nedeniyle Ağustos 2025'te yüzde 2 geriledi.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi ise Ağustos'ta aylık bazda yüzde 1,4 artarak Temmuz 2022'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Yıllık bazdaki artış ise yüzde 24,2 seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu artış, palm, ayçiçeği ve kolza yağlarının fiyatlarındaki artıştan kaynaklandı ve soya yağı fiyatlarındaki hafif düşüşü telafi etti. Uluslararası palm yağı fiyatları, büyük ölçüde güçlü küresel ithalat talebi ve Endonezya'nın 2026 yılında biyodizel karıştırma zorunluluğunu daha da artırma niyetine ilişkin haberler nedeniyle Ağustos ayında üst üste üçüncü ay artış gösterdi. Küresel ayçiçek ve kolza tohumu yağı fiyatları, sırasıyla Karadeniz bölgesinde ve Avrupa'da arzın daralması nedeniyle yükseldi. Buna karşılık, dünya soya yağı fiyatları, 2025/26 sezonunda küresel soya fasulyesi arzının bol olacağı beklentisini yansıtarak hafif düşüş gösterdi.

FAO Et Fiyat Endeksi Ağustos'ta aylık bazda yüzde 0,6 ve yıllık bazda yüzde 4,9 artış göstererek tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artış, büyük ölçüde istikrarlı seyreden domuz eti fiyatları ve düşen tavuk eti fiyatlarını gölgede bırakan, sığır ve koyun eti fiyatlarındaki sürekli yükselişten kaynaklandı. Uluslararası sığır eti fiyatları, Avustralya fiyatlarını artıran ABD'den gelen güçlü talep ve ek gümrük vergilerinin uygulanmasının ardından ABD'ye yapılan satışların azalmasına rağmen Brezilya'nın ihracat fiyatlarını sabit tutan Çin'den gelen güçlü ithalat talebinin desteğiyle yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Koyun eti fiyatları, Okyanusya'daki sıkı ihracat arzını yansıtarak beş ay üst üste yükseldi ve daha yüksek hacimler, özellikle Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı ve ABD gibi daha karlı pazarlara yönlendirildi. Dünya domuz eti fiyatları, dengeli küresel talep ve arz koşulları nedeniyle genel olarak sabit kaldı. Buna karşılık, Brezilya'dan gelen bol ihraç edilebilir arzın baskısı altında tavuk eti fiyatları düştü. Brezilya, Haziran ortasında ticari tavuk çiftliklerinin yüksek patojenik kuş gribinden arındırıldığını ilan etmesine rağmen, bazı önemli ticaret ortaklarının sürdürdüğü ithalat kısıtlamaları talebi etkilemeye devam etti.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi ise Ağustos'ta aylık bazda yüzde 1,3 düşüş kaydetti ve bir önceki yıla göre yüzde 16,2 yükseldi. Aylık bazdaki düşüş, tereyağı, peynir ve tam yağlı süt tozu fiyatlarındaki düşüşün, yağsız süt tozu fiyatlarındaki artıştan daha ağır basmasını yansıttı. Tereyağı fiyatları Ağustos ayında yüzde 2,5 düştü çünkü Yeni Zelanda'da mevsimsel üretim durgunluğuna rağmen üretim güçlü seyretti ve Avrupa Birliği'nden gelen istikrarlı arz, küresel arzı artırırken, özellikle Asya'dan gelen ithalat talebi zayıf kaldı. Peynir fiyatları, önemli Asya pazarlarındaki talebin zayıflaması ve mevsimsel olarak düşük ihracat faaliyetlerinin Okyanusya pazarlarını olumsuz etkilemesi ile Nisan ayından bu yana görülen artışları tersine çevirerek yüzde 1,8 düştü. Avrupa Birliği'nde ise tatil döneminde zayıf iç talep ve artan ihracat rekabeti peynir fiyatları üzerinde baskı yarattı. Tam yağlı süt tozu fiyatları, önemli ithalatçı ülkelerden gelen talebin zayıflamasını yansıtarak yüzde 0,3 geriledi. Buna karşılık, yağsız süt tozu fiyatları, Yeni Zelanda'daki sınırlı ihraç edilebilir fazlalıklar ve Güneydoğu Asya'dan gelen istikrarlı talep nedeniyle yüzde 1,8 yükseldi.

FAO Şeker Fiyat Endeksi, Ağustos'ta aylık bazda yüzde 0,2 gibi hafif bir artış gösterdi ancak bir önceki yıla göre yüzde 9,0 düşüş kaydetti. Bu artış, Brezilya'nın üretim görünümüne ilişkin endişelerden kaynaklandı. Brezilya'nın güneyindeki önemli üretim bölgelerinde şeker kamışı verimi düştü ve şeker geri kazanım oranları düşük seviyelerde seyretti. Ayrıca, özellikle Çin'den gelen küresel şeker ithalat talebindeki artış, fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı yarattı. Ancak, elverişli hava koşulları nedeniyle Hindistan ve Tayland'da mahsulün artacağına dair beklentiler, genel fiyat artışını sınırladı.